Trzeciego grudnia na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych. Został on ustanowiony w 1992 roku przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych. Celem obchodów jest zrozumienie trudności z jakimi borykają się osoby niepełnosprawne oraz kształtowanie postawy wrażliwości, otwartości i szacunku wobec nich.
Czasami w obecności osób z niepełnosprawnością zdarza nam się odczuwać zakłopotanie i nie do końca wiemy, jak się zachować. Tymczasem wystarczy znajomość kilku podstawowych zasad, aby wzajemne kontakty nie budziły w nas obaw.
Różne rodzaje niepełnosprawności wymagają różnych zachowań, ale podstawowa zasada jest jedna – osobę z niepełnosprawnością traktujemy jak pełnoprawnego członka społeczeństwa. Krzywdzące jest bowiem zakładanie z góry, że taka osoba nie jest w stanie sama czegoś zrobić i na pewno potrzebuje naszej pomocy.
Podstawowe zasady savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością
- Zapytaj, czy osoba z niepełnosprawnością potrzebuje Twojej pomocy. Nie wyręczaj w wykonywanych czynnościach bez zapytania, czy osoby te tego potrzebują lub bez wyraźnej prośby z ich strony.
- Pomagaj dopiero po uzyskaniu zgody na udzielenie pomocy i nigdy nie narzucaj się w żaden sposób. Po uzyskaniu jasnej zgody, warto spytać, jak możesz pomóc. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy pomoc musi być udzielona niezwłocznie i jest oczywista, np. ochronienie niewidomego przed potrąceniem.
- Bądź ostrożny inicjując kontakt fizyczny, uprzedź osobę, której chcesz pomóc, zanim weźmiesz ją za rękę lub zbliżysz się do niej. Zwłaszcza w przypadku osób niewidomych należy pamiętać, aby nie dotykać ich bez uprzedzenia. W przeciwnym wypadku, nie tylko możesz je zaskoczyć i wystraszyć, ale także takie zachowanie może być potraktowane jako atak. Gdy prowadzisz osobę niewidomą, opisuj drogę, którą idziecie, a zwłaszcza informuj o przeszkodach, np. schodach.
- Postaw na bezpośrednią i precyzyjną komunikację, rozmawiaj z osobami z niepełnosprawnością tak samo jak z każdym innym współpracownikiem, ale szanuj ich prywatność i przestrzeń osobistą. Wózek, na którym porusza się osoba z niepełnosprawnością należy do jej sfery osobistej. Nie powinniśmy go dotykać bez wyraźnej potrzeby, a tym bardziej opierać się o niego..
- Pamiętaj o takcie, także w komunikacji – unikaj przestarzałych określeń (np. kaleka, inwalida), żargonów, eufemizmów (np. sprawny inaczej) związanych z niepełnosprawnościami. Nie obawiaj się jednak używać zwykłych sformułowań – nie jest brakiem taktu np. powiedzenie osobie niewidomej „do widzenia”. Zwracaj się bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością, a nie do osoby jej towarzyszącej.
- Nie decyduj za osoby z niepełnosprawnościami, co mogą, a czego nie powinny robić.
- Pamiętaj, że każda osoba z niepełnosprawnością (w zależności od jej rodzaju) może mieć inne potrzeby, dlatego staraj się być w stosunku do niej elastyczny i otwarty.
- Bądź cierpliwy – czasami osoba z niepełnosprawnością potrzebuje trochę więcej czasu, aby coś zrobić.
- Do osoby z zaburzeniami słuchu mów w naturalnym tempie, bezpośrednio, nie zakrywaj ust i nie krzycz. Najważniejsze informacje zapisz na kartce.
